Cũng như hầu hết các tuần lễ thời trang khắp thế giới, chuỗi trình diễn thời trang cao cấp (Paris Couture Week) mùa Thu 2020 đã bị hủy bỏ vào tháng Ba do lo ngại lây lan dịch COVID-19, đây vốn là dịp để hàng trăm khách mời hội ngộ, kể cả biên tập viên, người có ảnh hưởng và các chuyên gia trong ngành.
Đến tháng Năm, Fédération de la Haute Couture et de la Mode đã tìm ra một phương cách (duy nhất) để giải quyết các vấn đề này: Paris Couture Week vẫn sẽ diễn ra, nhưng trên các nền tảng kỹ thuật số vào tháng Bảy.
Bên cạnh tìm cách tháo cởi các khó khăn xã hội, việc làm thế nào để chia sẻ các sáng tạo mới nhất trong ngành thời trang cao cấp cũng là câu hỏi khiến nhiều nhà mốt trăn trở. Bài viết dưới đây là những cảm nghĩ của các nhân vật đứng đầu hai ngôi nhà thời trang có tên trong lịch trình mùa này – Iris van Herpen và Tamara Ralph, của Ralph & Russo – về quá trình làm việc trong quá trình giãn cách xã hội và bài học mà đại dịch đã dạy cho họ.
Iris Van Herpen
“Thông thường, chúng tôi sẽ làm việc khoảng sáu tháng liên tiếp để tạo nên bộ sưu tập mới. Ngay sau khi buổi trình diễn tại Paris kết thúc, chúng tôi sẽ ngay lập tức thử nghiệm các vật liệu cho bộ sưu tập mới. Quá trình phát triển vật liệu và kỹ thuật mới mất rất nhiều thời gian, đặc biệt là để tinh chỉnh cho thiết kế đạt đến độ hoàn hảo nhất. Bên cạnh đó là sự hợp tác với các nghệ sĩ, viện nghiên cứu hay nhà khoa học không thuộc atelier (xưởng may), và điều này tốn rất nhiều thời gian.
Iris Van Herpen là một công ty thời trang cao cấp và còn là một công ty có nhịp vận hành chậm rãi nữa. Nhưng đại dịch đã ảnh hưởng lớn đến nhịp sống thông thường của chúng tôi rất nhiều. Cả thế giới đã bị phong tỏa vào cỡ tháng Ba và tuần lễ thời trang couture đã bị hủy bỏ. Do đó, chúng tôi đang trì hoãn bộ sưu tập mới. Bên cạnh đó, rất nhiều cộng tác viên vẫn đang bị cách ly tại nhà, điều này càng làm phức tạp hóa mọi chuyện và khiến quá trình thực hiện bộ sưu tập bị chậm lại.
“Đội ngũ atelier (nghệ nhân) chính thức thường làm việc cùng nhau ở Amsterdam. Công việc thủ công, máy móc, sự hợp tác, quy trình thiết kế của tôi, tất cả đều được thực hiện từ đó. Với mỗi bộ sưu tập, chúng tôi hợp tác với các nghệ sĩ, kiến trúc sư, nhà khoa học bên ngoài atelier và từ các quốc gia khác. Đối với bộ sưu tập Voltage (Điện áp) năm 2013, tôi đã hợp tác với Philip Beesley, một bậc thầy trong việc kết hợp kỹ thuật thủ công truyền thống và kiến thức vào công nghệ vật liệu, đã trở thành cộng tác viên lâu dài của thương hiệu và với Neri Oxman, một giáo sư tại MIT Media Lab được biết đến với việc kết hợp kỹ thuật sinh học, điện toán và vật liệu. Bộ sưu tập đó cho thấy sức mạnh của sự sáng tạo có thể mạnh mẽ như thế nào khi những chuyên gia từ các ngành khác nhau làm việc cùng nhau.
Chúng tôi luôn bắt đầu từ giai đoạn thử nghiệm các kỹ thuật và vật liệu mới, gần như tất cả nhân viên đều làm việc này. Một nhóm sẽ làm việc trên kỹ thuật số, gửi các tệp khuôn cắt laser, nhóm còn lại thực hiện các công đoạn đòi hỏi tay nghề thủ công để biến các lớp vải thành mẫu thử. Quá trình tạo mẫu là sự hợp tác nhịp nhàng và rất tỉ mỉ trong xưởng. Đó là một hành trình khám phá với kiến thức, kỹ năng và sự thống nhất tầm nhìn của nhau. Sau nhiều đợt thử nghiệm, nhóm nghệ nhân sẽ thực hiện mẫu thử cuối cùng. Và tôi sẽ mặc nó nên mannequin, phải mất thêm vài ngày để tinh chỉnh lại. Khi mọi thứ đã đúng ý, thiết kế cuối cùng sẽ được thực hiện. Ở giữa các chu trình đó, có rất nhiều cuộc gọi Skype, video call,… cũng như các lô hàng mẫu và vật liệu được gửi đến các cộng tác viên (đang bị cách ly).
Vì công việc của chúng tôi trải dài ở nhiều lĩnh vực, với những người ở khắp nơi trên thế giới, chúng tôi tập quen với việc giao tiếp kỹ thuật số từ xa. Điều này giúp đỡ chúng tôi rất nhiều trong giai đoạn cách ly. Chúng tôi chủ yếu làm việc trên Illustrator cho các tệp kỹ thuật của hàng may mặc, và Photoshop để tinh chỉnh quy trình in. Đôi khi chúng tôi còn dùng các chương trình khác, như Rhino và Grasshopper trong quy trình thiết kế 3D. Việc giao tiếp chủ yếu qua e-mail, WhatsApp, Zoom và Skype. Tôi chưa bao giờ “Đã xem” nhiều lần đến vậy. Rất nhiều ngày, đó là một guồng quay liên tục từ cuộc họp Zoom này đến cuộc họp Zoom khác.
Quá trình tìm kiếm và phát triển các vật liệu cho thời trang cao cấp cũng trải qua rất nhiều công đoạn và phức tạp. Có rất nhiều chuyên gia và các thành viên trong nhóm tham gia vào quá trình phát triển vật liệu; vì thế, ngăn cách về mặt không gian sẽ khiến một vài công đoạn đình trệ. Nhưng việc vẽ, sáng tạo các mẫu đơn giản hơn có thể được thực hiện qua Zoom. Việc nới lỏng lệnh cách ly mang đến niềm vui khó tả khi chúng ta trở lại với nhau và sáng tạo tiếp tục dòng chảy của nó.
Làm việc vào giai đoạn phong tỏa đã cho tôi thấy đội ngũ của mình sáng tạo đến mức nào, chúng ta có thể thích nghi và suy nghĩ tích cực hơn. Tôi thực sự ấn tượng bởi sự trôi chảy, tận tâm và sáng tạo của họ trong thời điểm đầy thử thách này. Nó cũng dạy tôi biết đánh giá cao quá trình hợp tác và điều đó mang lại rất nhiều cảm hứng cho tôi. Từ những cuộc trò chuyện với nhóm, các tương tác vật lý với mẫu – Tôi có thể đoán rằng ý nghĩa và giá trị thật sự của một quá trình sáng tạo nằm ở việc chia sẻ cùng nhau.
Triết lý sáng tạo của Iris Van Herpen luôn coi trọng chất lượng hơn số lượng, đại dịch khiến chúng ta nhận ra điều đó mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Cuối cùng, ta không nên tập trung quá nhiều vào mùa thời trang nữa, mà chính là quá trình sáng tạo – giá trị thật sự và dòng chảy sáng tạo của bộ sưu tập là một thứ gì đó có thể chảy suốt một năm, dưới nhiều hình thức khác nhau, từ ý tưởng đến thực tế ảo và cuối cùng là một sàn diễn vật lý tại Paris.
Tôi cũng có dịp trò chuyện cùng các nhà thiết kế khác khi cách ly, và nó giúp tôi thấy rõ cách mà thời trang sẽ chuyển đổi. Các cuộc nói chuyện thật truyền cảm hứng, ta có nhiều thời gian để nghĩ về cách chúng ta có thể tạo ra thời trang, ngành công nghiệp này sẽ phát triển như thế nào, tính bền vững và môi trường liệu có thể đan xen vào quá trình sản xuất nhiều hơn không? Tính bền vững luôn là điều tối quan trọng với tôi, ba tháng qua đã cho thấy sự hiệu quả trong nghiên cứu, và chúng tôi có thể thiết lập quan hệ đối tác với đối tác mới để đạt được nhiều tiến bộ hơn nữa trên các chất liệu bền vững mà chúng tôi làm việc.
Hiện tại, chúng tôi đang có những tiến bộ tích cực về bộ sưu tập (mặc dù, vẫn còn một số đối tác và đối tác đã đóng cửa) và sẽ ra mắt khi bộ sưu tập đã sẵn sàng. Chúng tôi đang làm việc để hướng tới một chương trình thực tế ảo, trải nghiệm thực tế tăng cường và Chương trình biểu diễn. Điều này cho chúng tôi tự do thể hiện bộ sưu tập theo những cách khác nhau trong tương lai gần và trở nên sáng tạo hơn trong cách chúng tôi nhìn vào một buổi trình diễn thời trang.”
Ralph & Russo
“Chúng tôi bắt đầu làm việc cho bộ sưu tập tiếp theo trước ít nhất sáu tháng. Ngay sau khi chúng tôi tiết lộ một mùa mới, chúng tôi ngay lập tức lên kế hoạch cho bộ sưu tập kế tiếp, thậm chí là làm việc trên các bộ sưu tập khác nhau cùng một lúc.
Giai đoạn đầu tiên của quá trình là xác định nguồn cảm hứng, sau đó thông báo cho mọi người về tinh thần chủ đạo của bộ sưu tập, cũng như của buổi trình diễn. Cảm hứng có thể đến với tôi một cách bất ngờ và từ hư không, và thường bắt nguồn từ du lịch, nghệ thuật, phim ảnh, âm nhạc hoặc tự nhiên. Tôi thường biết cảm hứng cho bộ sưu tập tiếp theo trước cả khi mùa hiện tại được trình diễn.
Khi cảm hứng đã được xác định, chúng tôi chuyển sang giai đoạn thiết kế, đôi khi chúng tôi tạo ra hàng trăm bản phác thảo và sau đó cùng nhau xem xét, lọc lại với số lượng phù hợp để lên mẫu vải. Đây luôn là nhiệm vụ khó khăn nhất. Sau đó, chúng tôi sẽ lên rập, thông qua nhóm thiết kế kỹ thuật số của thương hiệu. Kế tiếp là lên mẫu vải, thực hiện may và đính kết bởi các nghệ nhân (couturiers). Khi gần hoàn tất, chúng tôi ráp từng mảnh một để đảm bảo thành phẩm chính xác như những gì chúng tôi hình dung. Tôi làm việc chặt chẽ với nhóm của mình và tiếp tục điều chỉnh từng chi tiết, thường là gần sát ngày diễn. Chẳng có gì lạ khi vài ngày trước show diễn, tôi có rất ít thời gian để ngủ!
Trong lúc tất cả giai đoạn thiết kế và sáng tạo khác nhau diễn ra, chúng tôi đồng thời lên kế hoạch cho sàn diễn – từ việc chọn địa điểm đến lên ý tưởng đường băng, chọn nhạc để giúp thể hiện tốt nhất tinh thần bộ sưu tập, casting người mẫu và bắt đầu suy nghĩ về tóc và trang điểm, cùng hàng tá việc khác. Thật khó mà sắp xếp chúng theo một trình tự cho từng việc. Bởi như tôi đã nói trước đó, mọi thứ diễn ra cùng một lúc và chúng rất “lộn xộn”. Lịch trình làm việc thì theo từng mùa, nhưng chúng tôi cần phải cho phép bản thân thay đổi để linh động hơn.
Quá trình thiết kế vẫn rất thuận lợi mãi cho đến tháng ba vừa qua. Khi đại dịch bắt đầu gây thiệt hại cho nước Anh, chúng tôi cũng đã bị ảnh hưởng rất nhiều. Bởi các nhà cung cấp và đối tác của chúng tôi đóng cửa, vì họ chủ yếu phụ thuộc vào các thương hiệu ở Pháp và Ý. Cả hai quốc gia này đều bị ảnh hưởng đáng kể – đặc biệt là Ý – và mọi thứ trở nên bế tắc. Chúng tôi phải sáng tạo và suy nghĩ để đưa ra quyết định đúng đắn. Câu hỏi đặt ra lúc ấy là: Sàn diễn vật lý có khả thi hay không trong giai đoạn này? Thiết kế giống như một quá trình, đặc biệt là couture nữa, bạn cần chạm và cảm nhận chất vải thật, nhìn kỹ các hình thêu. Chúng tôi đã học được cách làm việc mới.
Chúng tôi đã cho toàn bộ công ty cách ly một vài ngày trước lệnh của chính phủ, vào khoảng giữa tháng 3. Rõ ràng là việc phong tỏa là không thể tránh khỏi, và chúng tôi muốn làm điều đó sớm hơn nữa. Thương hiệu cũng phải đảm bảo mỗi bộ phận được trang bị tốt nhất. Ví dụ: trong khi ban điều hành cần thời gian để sắp xếp việc này và làm việc dễ dàng trên máy tính và điện thoại, thì các nghệ nhân cần nhiều thiết bị, dụng cụ phục vụ cho công việc.
Nhóm của chúng tôi thường trao đổi qua rất nhiều cuộc họp cùng nhau hàng ngày – và dành nhiều thời gian để phác thảo! Trong khi môi trường làm việc rất khác biệt, thì quá trình sáng tạo tự nó vẫn không thay đổi. Hạn chế lớn nhất là không thể nhìn thấy và cảm nhận tất cả các loại vải và vật liệu, nhưng chúng tôi cố gắng minh họa điều này tốt nhất có thể với nhau qua video.
Chúng tôi đã liên lạc qua tất cả các ứng dụng như WhatsApp, Zoom, Microsoft. Tôi nói chuyện với từng nhóm hàng ngày. Việc có đường dây liên lạc ổn định và nhất quán là cực kỳ quan trọng (trong thời điểm này). Nó cũng rất ý nghĩa trong việc khích lệ mọi người có động lực và được truyền cảm hứng trong những thời khắc khó đoán trước như thế này. Điều đặc biệt quan trọng đối với tôi là đội ngũ nghệ nhân, tôi đã gọi và thảo luận rất cẩn thận về từng chi tiết.
Thành thật mà nói, tôi đã lo lắng không biết mọi thứ sẽ hình thành như thế nào, đặc biệt là khi chúng ta đã từng dành quá nhiều thời gian cho nhau, nhưng tôi nghĩ rằng tất cả chúng ta đều thích nghi khá tốt. Tôi đã học được rằng bạn vẫn có thể làm việc hiệu quả và trôi chảy từ xa, và trong khi nó có thể mất nhiều công sức hơn (và tất nhiên tôi cũng nhớ đội của mình nữa!).
Phong tỏa đã làm cho quá trình lấy mẫu trở nên phức tạp hơn, nhưng không phải là không thể. Phần khó nhất, như tôi đã đề cập trước đó, chính là tìm nguồn cung ứng vải và vật liệu từ bên ngoài xưởng của chúng tôi, và làm việc với bất kỳ đối tác nào đang đóng cửa hoàn toàn trong thời gian này. Tuy nhiên, chúng tôi may mắn khi không chỉ có một đội ngũ vô cùng tài năng trong nhà, mà còn có một thư viện vải và rất nhiều chất liệu tại nhà máy để dùng khi cần.
Biên dịch: Hiếu Lê
Nguồn: How Haute Couture Comes Together From Quarantine bởi Ana Colón, Fashionista.com/